Wójtowicz, Zapędzki, Kupcewicz, Ryś-Ferens... Osierocili polski świat sportu. Pamięć po nich pozostanie

Tomasz Wójtowicz (22.09.1953 – 24.10.2022)

Jeden z najwybitniejszych siatkarzy XX wieku. Mistrz olimpijski (1976) i mistrz świata (1974), czterokrotny wicemistrz Europy (1975-1983) oraz zdobywca klubowego Pucharu Europy (1985, w barwach Santalu Parma). Zmarł przed tygodniem po długim zmaganiu się z rakiem trzustki.

Józef Zapędzki (11.03.1929 – 15.02.2022)

Dwukrotny mistrz olimpijski w strzelaniu z pistoletu (1968 i 1972). Drugi z tych tytułów zdobył w Monachium, 20 km od Dachau, gdzie w obozie koncentracyjnym śmierć poniósł jego ojciec. Zdobywca dwóch medali MŚ i siedmiu w ME. Karierę rozpoczął wieku 28 lat, a zakończył mając 51. Podpułkownik wojska.

Egon Franke (23.10.1935 – 30.03.2022)

Pierwszy polski mistrz olimpijski w szermierce (Tokio 1964, floret indywidualnie). Mistrz świata 1963 w szabli drużynowo i zdobywca 7 medali MŚ we florecie ind. i drużynowo. Urodził się w Gliwicach w niemieckiej rodzinie, która po wojnie przyjęła polskie obywatelstwo. Polskiego zaczął się uczyć w wieku 10 lat. Od roku 1975 mieszkał i pracował jako trener we Włoszech.

Janusz Kupcewicz (9.12.1955 – 4.07.2022)

Piłkarz reprezentacji Polski (20 występów i 5 goli w latach 1976-83). Srebrny medalista (za 3. miejsce) MŚ 1982 w Hiszpanii i autor efektownej bramki w decydującym meczu, z Francją (3:2). Grał na pozycji pomocnika w Arce Gdynia, Lechu Poznań, Lechii Gdańsk, we Francji, Grecji i Turcji. Był trenerem piłki nożnej i futsalu.

Kazimierz Zimny (4.06.1935 – 30.06.2022)

Lekkoatleta, znakomity biegacz długodystansowy okresu tzw. Wunderteamu. Na dystansie 5000 m zdobył brązowy medal olimpijski 1960 w Rzymie oraz srebrne w mistrzostwach Europy 1958 (za Zdzisławem Krzyszkowiakiem) i 1962. Kilkakrotnie bił rekordy Polski na różnych dystansach. Czterokrotnie znalazł się w dziesiątce najlepszych sportowców Polski w plebiscycie „Przeglądu Sportowego”. Trener lekkoatletyki, doktor naul o kulturze fizycznej.

Czesław Cybulski (18.06.1935 – 3.08.2022)

Najwybitniejszy polski trener rzutu młotem. Miał tytuł naukowy doktora. Pracując w latach 1989-2004) z Szymonem Ziółkowskim doprowadził go do tytułu mistrza olimpijskiego 2000 i mistrza świata 2001. Paweł Fajdek pod jego ręką zdobył złote medale MŚ 2012 i 2015. Cybulski był też konsultantem Kamili Skolimowskiej przed zwycięskimi igrzyskami 2000 w Sydney. Prowadził w pewnych okresach kariery późniejszych medalistów MŚ: Zdzisława Kwaśnego, Anitę Włodarczyk (w początkowym okresie), Joannę Fiodorow, Malwinę Kopron. Utytułowani podopieczni na ogół odchodzili od niego po latach współpracy, z racji jego stanowczości i surowości.

Andrzej Zieliński (20.08.1936 – 7.12.2021)

Lekkoatleta, sprinter. W sztafecie 4x100 m wraz z kolegami zdobył srebrny medal olimpijski 1964 w Tokio oraz srebro w ME 1962 w Belgradzie, a także pobił rekord Europy (39,2 s) w sierpniu 1965 r. w Warszawie. Mistrz Polski na dystansach 100 i 200 m. Następnie trener lekkoatletyki.

Stanisław Grędziński (9.10.1945 – 19.01.2022)

Lekkoatleta, specjalista biegu na 400 m. Największy sukces odniósł podczas ME 1966 w Budapeszcie, gdzie niespodziewanie zdobył złoty medal w biegu na 400 m, a wraz z kolegami zwycięzył w sztafecie 4x400. W kolejnych MĘ (1969) finiszował trzeci na 400 m. W igrzyskach 1968 w Meksyku polska sztafeta 4x400 m zajęła 4. miejsce, chociaż kończący bieg Andrzej Badeński minął metę równo z Jellinghausem z RFN. Grędziński mocno zabiegał o przyznanie brązowego medalu Polakom. Bezskutecznie.

* 22 sierpnia br. zmarł ostatni członek mistrzowskiej sztafety 4x400 m z Budapesztu, Edmund Borowski (1945-2022).

 Zbigniew Kicka (9.04.1950 – 4.05.2022)

Pierwszy z polskich bokserów, który zdobył medal MŚ (boks amatorski) – brązowy w wadze półśredniej w Hawanie (1974). Ten medal oddał w roku 1999 na aukcję Orkiestry Jerzego Owsiaka. Największe sukcesy odnosił w barwach Górnika Pszów. Mistrz Polski 1978 i 1979. Po karierze zawodnika – trener boksu.

Erwina Ryś-Ferens (19.01.1955 – 20.04.2022)

Ikona łyżwiarstwa szybkiego w Polsce, znana z tytanicznej pracy treningowej. Zdobyła trzy brazowe medale MŚ - w wieloboju (1988) i wieloboju sprinterskim (1978 i 1985). Po karierze działaczka polityczna i samorządowa z ramienia partii emerytów oraz PSL. Radna sejmiku Mazowsza. Przez pięć lat walczyła z chorobą nowotworową i niedowładem nóg.

 Jan Michalik (14.04.1948 – 26.01.2022)

Zapaśnik w stylu klasycznym. Zawodnik Siły Mysłowice i Stomilu Dębica. Pierwszy Polak, który wywalczył złoty medal w mistrzostwach Europy - w Katowicach w roku 1972. Sukces ten powtórzył rok później, a dodał do niego srebro w MŚ w Teheranie (wszystko w wadze muszej). Dwukrotny olimpijczyk. Z zawodu ślusarz.

Erwin Wilczek (20.11.1940 – 30.11.2021)

Piłkarz grający na pozycji napastnika i pomocnika. Grał przez kilkanaście lat w Górniku Zabrze w najlepszym okresie klubu strzelając dla niego aż 98 bramek w ekstraklasie. Zdobył z Górnikiem 9 tytułów mistrza kraju (1959-72) i finał Pucharu Żdobywców Pucharów 1970. Zaliczył 16 występów w reprezentacji Polski (2 gole). Karierę kończył w II-ligowym francuskim klubie Valenciennes. Jako trener pracował w Polsce, we Francji i w Gabonie. Zmarł we Francji cierpiąc na chorobę Alzheimera.

Jan Gomola (5.08.1941 – 24.02.2022)

Kolejny zawodnik "złotej" drużyny Górnika Zabrze, w której grał w latach 1964-1974. Zagrał w jego barwach 117 meczów, a także 7 razy bronił bramki reprezentacji (1966-1971). W obu drużynach był jednak golkiperem nr 2, po Hubercie Kostce. Nie mając perspektyw gry w reprezentacji wyjechał jako pierwszy polski piłkarz legalnie na kontrakt zagraniczny – grał w Meksyku w latach 1974 – 78. Po powrocie pracował jako trener.

Jan Magiera (30.09.1938 – 9.02.2022)

Kolarz torowy, a następnie szosowy, najpopularniejszy szosowiec w Polsce przed erą Szurkowskiego i Szozdy. Trzeci w Wyścigu Pokoju 1967 i 1968. W wyścigach drużynowych na 100 km – czwarty w MŚ 1969 i piaty w igrzyskach olimpijskich 1968. Trener kolarstwa. Zginął w nieszczęśliwym wypadku, gdy palił gałęzie w ogrodzie przy swoim domu.

Grzegorz Jaroszewski (12.02.1955 – 20.08.2022)

Kolarz torowy, a następnie przełajowy, najwybitniejszy polski przełajowiec w historii tej specjalności. Medalista mistrzostw świata – srebrny 1981 i brązowy 1980. Ósmy sportowiec Polski w plebiscycie „PS” za rok 1981.

Elżbieta Żebrowska z d. Bednarek (27.03.1945 – 23.12.2021)

Lekkoatletka, zawodniczka Warszawianki, specjalistka biegu przez płotki. Największy sukces odniosła (podobnie jak S. Grędziński) w ME 1966 w Budapeszcie. Zdobyła brązowy krążek na dystansie 80 m przez płotki oraz złoty w sztafecie 4x100 m (z Danutą Straszyńską, Ireną Kirszenstein i Ewą Kłobukowską, która odbierając pałeczkę z kilkunastometrową stratą i na czwartej pozycji w niewiarygodny sposób przesunęła się na pierwsze miejsce).